Enflasyon deyince çoğumuzun aklına her şeyin zamlanması geliyor. Ama bu zamların tek sebebi vatandaşın daha fazla harcaması değil. Bazen, üreticilerin maliyetleri artar ve bu artış, ürünlerin fiyatına yansır. İşte buna maliyet enflasyonu denir.
Maliyet Enflasyonu Ne Demek?
Maliyet enflasyonu, üretim sürecindeki ham madde, enerji, iş gücü gibi girdilerin fiyatlarının artması sonucu, firmaların maliyetlerinin yükselmesi ve bunun da nihai ürün fiyatlarına yansımasıdır.
Yani üretici diyor ki:
Elektriğe zam geldi, asgari ücret arttı, dolar fırladı… Ben bu kalemi artık 5 TL’ye değil 7 TL’ye satmak zorundayım.
Ve işte o “zamlar zamlar” dediğimiz döngü böyle başlar.
Nedenleri Nelerdir?
Enerji fiyatlarındaki artış (özellikle petrol, doğal gaz)
Kur artışları (ithal ham madde kullananlar için)
Ücret artışları (asgari ücret, toplu sözleşmeler)
Vergi yüklerinin artması
Tarım ve gıda gibi temel girdilerdeki fiyat dalgalanmaları
Talep Enflasyonundan Farkı Ne?
Talep enflasyonu: İnsanlar daha çok harcıyor → fiyatlar artıyor.
Maliyet enflasyonu: Üretmek pahalı hale geliyor → fiyatlar artıyor.
Kısaca biri “harcama kaynaklı”, diğeri “üretim kaynaklı”.
Ekonomideki Etkileri
Şirketler maliyet baskısıyla kar marjlarını düşürebilir.
Tüketiciler daha az harcamaya başlar, bu da ekonomide yavaşlamaya neden olabilir.
Stagflasyon (durgunluk + enflasyon) riski doğabilir.
Merkez bankaları, faiz artırımı yerine başka araçlara yönelmek zorunda kalabilir çünkü bu enflasyonun kaynağı arz tarafıdır.
